"In het hospice kijken we naar wat er nog wél mogelijk is"

Jackie en Esther hebben bewust gekozen voor de palliatieve zorg. Esther: "Ik wil de mens achter de patiënt zien", zegt ze vol overtuiging. "In de terminale en palliatieve zorg is de eigen regie van de patiënt heel belangrijk. Maar ook onze verantwoordelijkheid als verpleegkundigen. De arts én verpleegkundig specialist zorgen ervoor dat de medicatie zo is voorgeschreven dat wij dit naar ons eigen professionele inzicht kunnen inzetten (waar nodig of gewenst)."

"Onze specialistische kennis wordt dagelijks aangesproken en dat voelt goed. We hebben een eigen arts bij Bardo met wie we korte lijntjes hebben en die we altijd kunnen raadplegen. Elke week hebben we een multidisciplinair overleg waarin we voor elke patiënt bespreken wat hij of zij nodig heeft. We bekijken dan of we alles hebben afgedekt qua zorg of dat er nog iets te verbeteren valt."

"Er worden hier huwelijken voltrokken, feestdagen en verjaardagen gevierd, Ambulance Wensen vervuld, gebarbecued en wat al niet", legt Esther uit. "Als iemand aangeeft graag elke dag een broodje kroket te willen eten, regelen we dat gewoon; je kunt het zo gek niet bedenken of we doen het." Jackie vult aan: "Het klinkt misschien vreemd, maar in het hospice vieren we het leven. Je gaat uit van het leven en kijkt wat er nog wél mogelijk is om de weg naar de dood voor patiënten zo comfortabel mogelijk te maken. We voeren heel veel gesprekken met de mensen en die kunnen best diepgaand zijn. Soms is er iets in het verleden waar iemand last van heeft en mee in het reine wil komen. Dan schakelen we onze geestelijk verzorger in."

Bij al die activiteiten zijn vrijwilligers onmisbaar, net zoals de klusjes- en tuinman vrijwilligers zijn. Een speciale categorie vrijwilligers vormen de Bedside Singers die elke week komen zingen voor de patiënten. "Door wat zij allemaal doen, hebben wij meer tijd voor de patiënten", vertelt Esther.

Natuurlijk is werken in een hospice niet altijd even makkelijk. Het kan ook voor de verpleegkundigen wel eens zwaar zijn, geven Jackie en Esther eerlijk toe. Gelukkig is daar altijd oog voor. "Onlangs was één van de patiënten een oud-klasgenootje van mij. Dat hakte er wel in. Toch heb ik ook met haar hele mooie momenten beleefd." Voor Jackie zijn de moeilijkste momenten als er iemand binnenkomt die net te horen heeft gekregen dat hij of zij snel gaat overlijden. "De familie is dan niet voorbereid en zit vol met vragen en emoties. En verder heb ik het nog steeds moeilijk met heel jonge patiënten, zoals onlangs een jonge vrouw van 31."

Esther, Jackie en hun collega's kunnen hun gevoelens goed bij elkaar kwijt. Maar als het nodig is kunnen ze ook altijd terecht bij de geestelijk verzorger voor een intervisiegesprek.

Gesprekken met de familie van de patiënt vormt een groot deel van het werk van Esther en Jackie. "We hebben heel veel uit te leggen, want de meeste mensen weten niet wat er allemaal kan gebeuren met hun dierbare rondom het stervensproces. Om dit goed te kunnen doen, is eerst een vertrouwensband nodig. Familieleden zijn begrijpelijkerwijs heel emotioneel en dat respecteren we."

In een hospice komt een grote diversiteit aan mensen en dus ook aan families. Esther: "Het is heel bijzonder om mee te maken welke rituelen sommige families hebben. We geven letterlijk en figuurlijk ruimte aan alle betrokkenen."

Esther en Jackie vinden de laatste zorg na het overlijden heel belangrijk. Daarom besteden ze in het hospice veel aandacht aan de familie. Als iemand is overleden is er altijd een uitgeleide waarbij een gedichtje wordt voorgelezen in aanwezigheid van familie, personeel en vrijwilligers. "We leggen dan het speciale Bardokleed over de kist, een quilt gemaakt door vrijwilligers. Als de overledene is weggereden, doen we met de familie het lampje uit dat is aangezet na het overlijden." 

Als er enige tijd na het overlijden behoefte is bij de familie aan nazorg, gaan Esther en Jackie graag in gesprek met hen. Ze vragen dan ook of de familie nog tips voor hen heeft zodat ze de zorg nóg meer kunnen verbeteren. Drie keer per jaar is er een herdenkingsdienst voor alle overledenen waar de familieleden bij uitgenodigd worden. 

Op de vraag wat het werken in de palliatieve zorg voor hen de moeite waard maakt, hoeven Esther en Jackie niet lang na te denken. "Je gaat uit van het leven en van wat er nog wél kan", antwoordt Jackie. Esther: "Ik vind het belangrijk dat de familie er een goed gevoel aan overhoudt. Onze aandacht voor hen wordt enorm gewaardeerd."